Het Eiland van Schalkwijk is een agrarisch poldergebied aan de zuidkant van de gemeente Houten. Het wordt omringd door water (Lek, Amsterdam-Rijnkanaal en Lekkanaal) en is rijk aan forten. SBNL Natuurfonds houdt kantoor op een van deze forten, Fort Honswijk. SBNL wil het komend jaar, als coördinator en aanjager van het project, de basis leggen voor de vergroening van het Eiland van Schalkwijk door een natuurvriendelijke inrichting van minimaal 5 procent van de 500 hectare agrarische gronden, zo’n 25 ha.

Passend binnen gedachtegoed

Aan de start van deze vergroening ging een lange voorbereiding vooraf. SBNL Natuurfonds is blij met de rijkssubsidie die het project, naast alle andere beschikbare middelen, een enorme financiële impuls geeft. De vergroening van het Eiland van Schalkwijk en de opzet van het project sluiten perfect aan bij het gedachtegoed van de campagne Natuur om de Hoek die SBNL Natuurfonds enkele jaren geleden begon. In de komende tijd wil SBNL zich concentreren op een gebiedsgerichte aanpak, waarbij niet meer verspreid over het land, maar juist per gebied impact wordt gecreëerd.

Breed scala

Het ambitieuze vergroeningsproject moet uiteindelijk het cultuurlandschap herstellen, de waterhuishouding verbeteren, de klimaatadaptatie verhogen en de belevingswaarde van het eiland vergroten. SBNL Natuurfonds zet daarbij in op nauwe samenwerking met een breed scala aan lokale partijen, waarvan het a.s.r. Dutch Farmland fund, het landbouwgrondgronds van a.s.r., de belangrijkste is. Het a.s.r. Dutch Farmland Fund is een grote grondbezitter op het Eiland van Schalkwijk en al langer een samenwerkingspartner van SBNL Natuurfonds.

a.s.r. is ervan overtuigd dat groenblauwe dooradering het meest effectief is als er een agrarische dooradering als basis is. “Anders gezegd, dat onze boeren ons helpen met het landschapsbeheer. Zij weten immers uit ervaring wat er nodig is.”

Naast a.s.r. en lokale agrariërs werkt SBNL Natuurfonds samen met onder meer BPD | Bouwfonds Gebiedsontwikkeling, De Ridderlijke Duitsche Orde Balije van Utrecht, provincie Utrecht, gemeente Houten en UNESCO Werelderfgoed. Daarnaast wordt voor het langjarig beheer van het gebied het agrarisch collectief Utrecht-Oost betrokken, dat beheersubsidies zal waarborgen en natuureducatie zal verzorgen.

Aanleg en herstel landschapselementen

Een groot deel van de vergroening zal behaald worden met kruidenrijke akkerranden, natuurvriendelijke oevers, botanische weide en ruigtestroken. Maar ook staan de aanleg en het beheer van (knot)bomenrijen, knip- en scheerheggen en struweelhagen in het plan.

Tijdlijn

De aanlegwerkzaamheden vinden plaats in 2026. De uitvoering wordt deels door de agrariërs zelf gedaan (zoals de aanplant van knotbomen, boomgaarden en het inzaaien van graslanden) en deels uitbesteed aan gespecialiseerde aannemers. Het plantgoed wordt betrokken van vertrouwde leveranciers. Daarbij wordt ingezet op autochtoon plantmateriaal om de biodiversiteit en genetische variatie te beschermen.

Naast de fysieke aanleg stimuleert SBNL Natuurfonds regeneratieve landbouwprincipes, zoals minder ploegen, minder gebruik van chemische middelen en het verbeteren van de bodem- en waterkwaliteit. Om de impact van het project te delen en andere agrariërs te inspireren, zullen na de uitvoering bijeenkomsten en excursies worden georganiseerd.

Blij